Op de dagen dat we bij hem waren, mochten we heel laat naar bed, op de muur tekenen, iets stelen uit de supermarkt en sigaretjes roken.

Het recordaantal telefoontjes in de Verenigde Staten wordt altijd bereikt op Moederdag. Het grootste aantal collect call gesprekken op Vaderdag. Dat staat in een voetnoot bij een artikel op Psychologytoday.com. Tevens is Moederdag in de Verenigde Staten een van de dagen waarop het meest in restaurants wordt gegeten en de meeste bloemen worden verkocht. Voor Vaderdag geldt dit niet. Die cijfers lijken me niet toevallig. Vaders zijn ingewikkelder om van te houden dan moeders.

Afwezige vaders
Een jaar of twee geleden schreef een Facebookvriend ongeveer de volgende status: ‘Fijne vaderdag aan alle moeders die ook vader zijn.’ Het was een hit: tientallen likes kreeg de status. Blijkbaar voelden veel mensen zich aangesproken. Alleenstaande moeders, die ook de vaderrol speelden thuis. Zonen en dochters van afwezige vaders.
Ik dacht aan mijn eigen moeder die een groot gedeelte van onze opvoeding alleen had verzorgd. De status raakte ook mij. Maar dat is niet het hele verhaal, mijn vader was er óók. Is er. Maar hij is er, hoe moet je dat zeggen, hij is er anders…

Ze schrijven truttige dingen over papadag
Vaderschap is een veelbesproken thema de laatste tijd in tijdschriften en kranten. Vaders zijn nodig, roepen steeds meer mensen. Er zijn allerlei nieuwe soort vaders die achter kinderwagens lopen of het huishouden doen. Iedere bekende Nederlander die ook een vader is toevallig, schrijft er een boek over. Ze schrijven truttige dingen over papadag.

Tegelijkertijd heb ik veel mensen in mijn omgeving die een lastige relatie met hun vader hebben. Die hem missen, of een beetje haten. Die hem een slons vinden, of niet met hem kunnen praten. Die hem nooit echt hebben leren kennen of zich nooit gekend hebben gevoeld. Sommige vaders zijn rare, anarchistische of onconventionele vaders. Die rookten vroeger thuis blowtjes of doen dat op hun zestigste nog steeds. Andere zijn te ambitieus, of te vaak afwezig geweest. Te knorrig, te streng, te veeleisend.

Niet allemaal, natuurlijk, maar wel veel.

Mijn eigen vader dus ook
Op de dagen dat we bij hem waren, mochten we heel laat naar bed, op de muur tekenen, iets stelen uit de supermarkt en sigaretjes roken. We mochten spijbelen, we leerden van hem schieten met een luchtbuks. En klimmen op daken. We mochten alles wat niet mag van de rest van de wereld. Hij maakte vuurtjes op het strand, en hij waste onze kleren in een teiltje onder de douche, omdat hij geen wasmachine had.
Toen ik echt klein was, vroeg ik eens wat hij zou doen als ik me zou verslikken in een graat van een vis. Hij zei dat hij mijn keel dan zou opensnijden. Ik ben het nooit vergeten omdat het zo eng klonk. Het zou me niets verbazen als hij het meende.

Hij was dronken op al mijn verjaardagen, en ook vaak ertussen. Dan zei hij nog vreemdere dingen dan hij normaal al zei. Of dan schold hij een taxichauffeur uit. Toen ik mijn eindexamen had gehaald, kwam hij dronken langs op het feest dat absoluut niet bedoeld was voor ouders. Toen ik een jonge twintiger was, flirtte hij met mijn vriendinnen.
Als alle mensen zeggen dat iets recht is, vindt hij het krom mooier.
Toen hij laatst bijna was gestorven, heeft hij ons niet opgebeld. Want hij wilde ons er niet mee lastig vallen. Zijn bijna-dood ervaring omschreef hij later als een ‘spannende trip’.

Ergens is hij cooler, maar ook lastiger dan alle andere mensen die ik heb leren kennen in mijn leven.
Ergens had het allang allemaal fout kunnen gaan.
Ik weet, nu ik zelf moeder ben, dat ik nóóit, een kind zo zou kunnen ‘opvoeden’ als hij dat deed. Volstrekt ondenkbaar is dat.
Maar ik weet ook hoeveel ik van hem hou.
En dat ik hem niet ga bellen, op Vaderdag.
Omdat hij zou zeggen dat het onzin is.

Misschien zijn vaders er om ons te leren over de ongemakkelijke kant van het leven.

Laten we de dag opdragen aan alle gecompliceerde vaders.

Verschenen op HP/De Tijd, 16 juni 2013